Sachi được trồng rất phổ biến ở các quốc gia trên thế giới tuy nhiên đối với người dân Việt Nam, tên gọi của giống cây này còn khá mới mẻ. Để biết thêm thông tin về cây sachi là gì cũng như những tác dụng nổi bật của chúng, bạn đừng bỏ qua bài viết chi tiết dưới đây của Khu Vườn Xanh nhé.
Đặc điểm cây Sachi
Cây sachi còn được gọi với một số tên khác như lạc sacha, lạc inca hay lạc núi. Cây có tên khoa học là Plukenetia volubilis L, tùy thuộc vào từng khu vực khác nhau người ta sẽ đặt tên gọi riêng biệt. Ban đầu giống cây này có nguồn gốc từ các quốc gia Nam Mỹ sau đó mới du nhập vào Châu Á và Châu Âu.
Ngày nay cây sa chi được trồng ở nhiều nơi, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á trong đó có Việt Nam. Ở nước ta, giống cây này được xét thuộc nhóm cây công nghiệp dài ngày phân bố chủ yếu ở vùng Tây Nguyên, Bình Thuận, Hòa Bình,… tuy nhiên không phải ai cũng biết đến chúng.
Cây sachi có đặc điểm hình thái khác biệt khá nhiều so với những giống cây khác tại Việt Nam. Trong đó có một số đặc điểm nổi bật như:
- Phần thân cây: Thuộc giống cây dây leo, thường bám vào các dụng cụ đỡ để phát triển. Thân cây có kích thước khá nhỏ, đường kính chỉ khoảng 1cm và chiều dài có thể lên tới 2 – 3m. Phần thân có màu xanh, bên ngoài có một ít lông tơ.
- Phần lá cây: Lá sachi có màu xanh, hình trái tim và mọc so le nhau, trên mặt lá có những gân chìm, mép lá có răng cưa, đầu nhọn và nhiều lông tơ bao phủ. Lá có thể dài từ 5-12cm và rộng khoảng 4-9 cm. Lá non có màu xanh sáng và sau đó trở thành màu xanh đậm khi trưởng thành.
- Phần hoa: Hoa sachi mọc theo chùm, từ ngọn cây, hoa màu trắng hoặc hồng nhạt, có mùi hương nhẹ. Hoa có kích thước từ 2-3 cm, nở quanh năm và khi tàn tạo thành quả.
- Quả cây: Quả sachi có hình dạng giống như một ngôi sao, chia thành 5 cạnh. Trong thành phần của chúng có chứa nhiều chất dinh dưỡng khác nhau, tốt cho sức khỏe. Khi còn xanh quả có màu xanh lục và khi già chuyển sang màu nâu đen, bên trong có chứa nhiều hạt.
Có nên trồng cây sachi?
Cây sachi có nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe và cuộc sống của con người, mặt khác chúng còn có thể mang lại giá trị kinh tế cao. Do đó bạn nên trồng giống cây này, tuy nhiên trước khi trồng cũng cần chú ý tới đặc điểm về thổ nhưỡng và khí hậu của khu vực bởi không phải nơi nào cũng có đủ điều kiện giúp cây sinh trưởng và phát triển tốt.
Xét về giá trị kinh tế, cây Sachi có tiềm năng phát triển kinh tế rất lớn, chúng có thể sử dụng làm dầu ăn, các loại thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, trà và phân bón. Chính vì vậy, ngày nay rất nhiều khu vực quyết định trồng sachi để bán và thu về nguồn lợi kinh tế lớn. Kế hoạch trong 10 năm tới, tại Việt Nam sẽ đạt diện tích 50.000ha trồng sachi và phát triển các vùng trồng chuyên canh để thu về lợi ích thương mại.
Hạt sacha inchi có tác dụng gì?
Không phải ngẫu nhiên cây sachi lại được trồng nhiều và mang lại nguồn kinh tế lớn cho nhiều khu vực. Đây là giống cây có vô vàn lợi ích cho sức khỏe của con người, điển hình như:
- Chống oxy hóa, lão hóa: Hạt Sacha Inchi chứa nhiều chất chống oxy hóa, các loại vitamin E, A, omega 3, 6, 9 và các axit béo không bão hòa. Những thành phần này đóng vai trò chính trong việc ngăn chặn sự hình thành của các gốc tự do trong cơ thể, giúp bảo vệ tế bào khỏi tác động của các yếu tố gây lão hóa.
- Cải thiện sức khỏe tim mạch và tiểu đường: Thành phần omega 3, 6 trong hạt Sacha Inchi giúp cân bằng mức cholesterol trong máu và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và đột quỵ. Ngoài ra cũng kiểm soát tốt lượng đường trong máu, từ đó hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh đái tháo đường hiệu quả.
- Hỗ trợ quá trình giảm cân: Hạt Sacha Inchi có chứa chất xơ, làm giảm cảm giác đói và giúp kiểm soát cân nặng. Chất xơ cũng giúp thúc đẩy hoạt động của hệ thống tiêu hóa, lượng calo ít, từ đó mang lại hiệu quả tốt cho những người đang trong quá trình giảm cân.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Hạt Sacha Inchi cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng như kẽm, canxi, magie và selen, giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm. Sử dụng với liều lượng phù hợp sẽ nâng cao sức đề kháng của con người.
- Hiệu quả dưỡng da và tóc: Hạt Sacha Inchi có các chất chống oxi hóa tái tạo da và giúp mái tóc khỏe mạnh. Nó cũng có thể giảm các dấu hiệu lão hóa như nếp nhăn và tăng độ săn chắc của da từ sâu bên trong mà không cần sự can thiệp từ bên ngoài.
Cách sử dụng hạt sachi
Hạt sachi có khá nhiều cách sử dụng và chế biến khác nhau, trong đó bạn có thể tham khảo một số phương pháp như sau:
- Ăn sachi trực tiếp: Bạn chỉ cần đem rang hạt sa chi vàng là có thể sử dụng chúng để ăn trực tiếp mà không cần qua các bước xử lý cầu kỳ. Vị thơm ngon, béo bùi và cung cấp nhiều dưỡng chất có lợi cho cơ thể của con người.
- Kết hợp với nguyên liệu nấu ăn: Ngoài cách sử dụng trực tiếp, bạn cũng có thể kết hợp hạt sachi với nhiều nguyên liệu khác để tạo thành các món ngon trong thực đơn. Trong đó phổ biến nhất là làm salad, mì, bán, làm smoothie, sữa hạt hoặc ăn cùng sữa chua.
- Ép dầu sachi: Hạt Sachi cũng có thể được ép lấy dầu, loại dầu này có hàm lượng axit béo Omega-3 cao, chất chống oxy hóa và vitamin E. Dầu sachi được dùng với nhiều công dụng như chế biến món ăn, dùng cho tóc hoặc cũng có thể dùng cho làn da.
Lưu ý khi sử dụng hạt Sachi
Mặc dù là loại hạt chứa nhiều chất dinh dưỡng tuy nhiên trong quá trình sử dụng bạn vẫn cần hết sức lưu ý những vấn đề dưới đây:
- Không nên sử dụng với liều lượng quá nhiều, mỗi ngày chỉ sử dụng không quá 7 hạt rang chín nếu không sẽ tiềm ẩn nguy cơ gây ngộ độc.
- Hạn chế ăn hạt sachi khi chưa nấu chín vì trong thành phần của quả tươi có thể chứa các độc tố ảnh hưởng tới cơ thể.
- Không sử dụng hạt sachi cho những người dị ứng với bất cứ thành phần nào có trong quả.
- Khi sử dụng hạt sachi quá nhiều có thể gây ra tình trạng ngộ độc với những triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, đau đầu, đau bụng, rối loạn tiêu hóa,…
- Trong trường hợp bị ngộ độc hạt sachi, bạn cần ngay lập tức ngừng sử dụng và đi đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và xử lý kịp thời, tránh gây ra những hệ quả tiêu cực về sau.
Cách trồng và chăm sóc cây Sachi
Cách trồng và chăm sóc cây sachi không quá phức tạp, chủ yếu liên quan đến điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của địa phương.
Giống cây
Cây giống cần chọn loại khỏe mạnh, lá cây xanh bóng, thân mập và không có dấu hiệu của sâu bệnh. Thêm vào đó rễ cây cần dài, chắc, tươi không bị xoăn.
Đất trồng
Nên trồng cây ở khu vực đất thoáng, giàu dinh dưỡng và có độ pH từ 6 - 7. Đất trước khi trồng phải loại bỏ toàn bộ cỏ dại và xử lý sạch sâu bệnh.
Hố trồng
Đào hố trồng với độ sâu khoảng 30cm và bề rộng khoảng 30-40 cm. Mật độ trồng cây khoảng 1000 – 2000 cây/ha, trung bình khoảng 1 – 1,5m/cây.
Trồng cây
Đặt cây con vào giữa hố trồng sau đó căn chỉnh để cây thẳng đứng, cuối cùng lấp một lớp đất mỏng lên kín rễ, nhấn chặt xuống để giúp cây cố định. Tiếp tục dùng bình phun tưới nước nhẹ nhàng để cung cấp độ ẩm.
Tưới nước
Sau khi trồng, tưới nước để đất ẩm và đảm bảo cây không bị khô cằn. Tuy nhiên bạn cũng không cần tưới quá nhiều bởi giống cây này có khả năng chịu hạn khá cao, trung bình một tuần chỉ cần tưới từ 2 – 3 lần.
Phân bón
Cây cần bón phân liên tục để cây cho năng suất cao, trung bình mỗi tháng bạn đều cân bón phân cho cây. Nên sử dụng những loại phân như phân bón hữu cơ, phân bón hỗn hợp chứa khoáng chất và vi lượng cần thiết, phân chuồng ủ hoai,…
Làm giàn leo
Do cây sa chi là giống cây thân leo, do đó sau khoảng 1 tháng khi trồng bạn cần tiến hành làm giàn. Giàn trồng dùng cọc tre, nứa, sắt hoặc bê tông để tăng độ chắc chắn. Bạn đặt ngọn cây vào giàn và dùng dây mềm buộc cố định, sau đó những móc tua của cây sẽ tự động bám vào và phát triển.
Phòng trừ sâu bệnh
Sâu bệnh chủ yếu đối với sachi là côn trùng, nấm rễ, sâu đục thân. Do đó bạn cần theo dõi cây để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề về sâu bệnh. Hãy sử dụng thuốc trừ sâu để bảo vệ cây khỏi những sâu bệnh nguy hiểm.
Năng suất và Thu hoạch
Năng suất của cây sachi phụ thuộc nhiều vào quá trình chăm sóc, khu vực trồng cây cũng như mật độ cây trồng. Theo đó, đối với những cây sachi có tuổi thọ từ năm thứ 3 trở đi, năng suất có thể đạt từ 5- 7 tấn/ha. Thời điểm cây cho năng suất cao nhất là từ năm thứ 3 – năm thứ 20. Trước và sau thời điểm này năng suất của chúng có thể giảm một chút.
Sachi giá bao nhiêu và mua ở đâu?
Giá bán sachi không cố định mà sẽ thay đổi theo từng mùa vụ cũng như địa điểm bán khác nhau. Bạn có thể tham khảo mức giá trung bình phổ biến nhất trên thị trường hiện nay:
- Hạt sachi tươi: Mức giá dao động từ 80.000 – 200.000 đồng/kg.
- Hạt sachi khô: Mức giá dao động từ 500.000 – 800.000 đồng/kg.
- Cây giống sachi: Mức giá dao động từ 30.000 – 60.000 đồng/cây.
Bạn có thể mua hạt sachi ở các cửa hàng dinh dưỡng, cửa hàng tiện lợi hoặc chợ dân sinh, siêu thị. Đối với cây giống có thể tham khảo tại các vườn ươm cây. Ngoài ra hiện nay các loại cây giống còn có thể mua tại sàn thương mại điện tử hoặc các trang web bán giống cây trồng để bạn lựa chọn.
Có thể nói cây Sachi vừa dễ trồng, chăm sóc lại giàu dinh dưỡng và có giá trị kinh tế cao. Do đó bạn hoàn toàn có thể yên tâm khi lựa chọn trồng giống cây này. Nếu muốn biết thêm các thông tin chi tiết khác, hãy theo dõi ngay Khu Vườn Xanh nhé.
