Mắc mật là loại cây gia vị quen thuộc được sử dụng để làm gia vị tẩm ướp các món ăn như: thịt nướng, cá nướng tạo nên hương vị thơm ngon, đặc trưng. Ngoài ra, loại cây này còn được biết đến như một vị thuốc đông y rất tốt cho sức khỏe. Vì vậy hãy cùng Khu Vườn Xanh tìm hiểu về một số đặc điểm và công dụng tuyệt vời từ loại cây này nhé!
Đặc điểm cây Mắc mật
Cây mắc mật có tên gọi là hồng bì núi, tên khoa học là Clausena indica, còn từ “mắc mật” là tiếng dân tộc Tày-Nùng dịch sang thành “quả ngọt”. Hiện nay trồng nhiều mắc mật nhất nằm ở khu vực như Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn.
Đặc điểm hình thái
Mắc mật là giống cây thân gỗ, dễ trồng, dễ chăm sóc, sinh trưởng nhanh và ít sâu bệnh. Môi trường sống mọc chủ yếu ở khu vực chân núi đá vôi, sườn núi hoặc sườn đồi, nơi có khí hậu ôn hoà với nhiệt độ từ 20-23 độ C. Cây có những đặc điểm hình thái nổi bật như:
- Phần thân: Thuộc loại cây gỗ, thân cây màu xám, cây trưởng thành có chiều cao khoảng 12m, nhiều cành tán thấp, cành non thường sẽ có lông.
- Phần lá: Lá mắc mật là dạng lá kép lông chim mọc xen kẽ nhau, dài 10-30cm, lá hình thoi đầu lá dài nhọn, mép lá có khía răng cưa nhỏ.
- Phần hoa: Hoa mắc mật màu trắng thường ra hoa vào tháng 4-5 đến tháng 7-8 thì quả chín.
- Phần quả: Có dáng hình cầu, to bằng hạt lạc, khi xanh quả màu xanh đậm, chín chuyển sang màu trắng trong, có 1-2 hạt nhỏ.
Thời gian ra trái
Mùa hoa mắc mật sẽ ra hoa vào khoảng tháng tháng 3-4, sau đó cây đậu quả và mùa quả chín sẽ vào khoảng tháng 6-8. Cây trồng từ hạt thì sau 4-5 năm sẽ có quả; trong khi đó cây trồng từ cây ghép thì chỉ mất 2-3 năm là đã cho quả. Đối với cây trưởng thành sẽ cho năng suất 40-50kg/cây.
Cây mắc mật có tác dụng gì?
Cây mắc mật có rất nhiều tác dụng cả trong đời sống nhờ kết hợp với các món ăn ngon và khả năng chữa bệnh tuyệt vời đối với sức khỏe, hãy cùng tìm hiểu ngay nhé!
Tác dụng trong đời sống
- Quả mắc mật vị hơi chua ngọt, giàu vitamin C thường được dùng để ăn tươi, muối măng chua hoặc dùng để kết hợp với các món nướng, kho cá, thịt…
- Lá của cây mắc mật có vị chua, giàu hàm lượng sắt, protein và có hương thơm rất đặc trưng được dùng như một loại gia vị để chế biến các món ngon quay hoặc nướng như: vịt quay, lợn quay, cá kho…
- Hạt mắc mật thường phơi khô hoặc sấy khô sau đó xay thành bột, dùng để làm gia vị.
Tác dụng đối với sức khỏe
- Lá mắc mật có tác dụng kích thích hệ tiêu hóa, tốt cho gan và lợi mật nên được sử dụng như một vị thuốc trong Đông y.
- Trái mắc mật với hàm lượng vitamin C lớn, chứa các chất chống oxy hóa tốt cho gan, có tác dụng giảm đau và là nguyên liệu để bào chế thuốc.
- Phần lá và rễ cây mắc mật từ lâu đời đã trở thành vị thuốc Đông y rất được ưa chuộng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Phân biệt quả mắc mật và quất hồng bì
Nhìn qua hình dáng bên ngoài quả mắc mật và quả hồng bì có vị gần giống nhau nhưng hai loại quả này nhìn chung là khác nhau.
- Quả mắc mật thường sẽ nhỏ, lớp vỏ mịn và ăn chua hơn quả hồng bì. Khi chín, quả mắc mật có màu trắng trong còn quả hồng bì lại có màu vàng hoặc màu vàng nâu.
- Quả hồng bì có nhiều lông hơn quả mắc mật và phần cùi cũng dày hơn quả mắc mật.
- Quả mắc mật và quả hồng bì đều có vị hơi chua ngọt có thể ăn tươi. Tuy nhiên quả mắc mất thì có thể dùng để nấu, kho, nướng thịt, cá còn quả hồng bì thì chỉ để ăn tươi.
- Phần lá và hạt của quả mắc mật đều là gia vị chế biến món ăn như: vịt quay, lợn quay, cá nướng còn lá và hạt quả hồng bì thì không ăn được.
Cách trồng và chăm sóc cây mắc mật
Để cây Mắc mật có thể sinh trưởng và phát triển tốt, ngoài yếu tố giống cây chuẩn, để cây nhanh ra trái, lá tố sum xuê bạn cần chú ý tới các yếu tố kỹ thuật trồng dưới đây:
Đất trồng
Cây có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, ưu tiên đất đỏ bazan, đất thịt pha cát, có khả năng thoát nước tốt. Tiến hành đào hồ với sâu hơn chiều cao của bầu cây khoảng 3cm.
Cách trồng
Tiến hành rạch bầu nilon và đặt cây nhẹ xuống hố, lấp đất và ấn nhẹ xung quanh sao cho kín gốc cây. Tiếp theo, có thể cắm cọc để cố định cây giúp chống gió làm lay gốc.
Tưới nước
Là loại cây chịu hạn tốt, chỉ cần tưới nước định kỳ 3-4 ngày/lần. Tuy nhiên, vào mùa khô, khí hậu nóng hơn thì bạn hãy tưới thêm nước để đảm bảo độ ẩm cho cây.
Bón phân
Cây mắc mật có thể sinh trưởng tốt ngoài tự nhiên rất tốt nhờ bộ rễ bám sâu và hấp thu các chất dinh dưỡng. Do vậy cây rất dễ chăm sóc nên không cần bón quá nhiều phân, chỉ cần đảm bảo bón phân 2 lần/năm là được.
Phòng trừ sâu bệnh hại
Khả năng kháng bệnh và sức đề kháng tốt, ít bị sâu bệnh, vì vậy bạn chỉ cần chú ý làm sạch cỏ dại quanh gốc, cắt tỉa bớt cành khô, cành vượt, tạo độ thông thoáng cho cây.
Thu hoạch
Tùy theo giống cây bạn chọn là cây ghép hay trồng bằng hạt, thời gian cho thu hoạch quả cũng khác nhau, đối với cây trồng hạt sẽ cho quả sau 4-5 năm, còn đối với cây ghép sẽ cho trái sau 2-3 năm. Bạn cần cân đối và chọn giống phù hợp trước khi trồng.
Cây mắc mật giống bán ở đâu?
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều địa chỉ cung cấp cây giống mắc mật. Tuy nhiên bạn nên mua cây giống ở các trại giống cây trồng để đảm bảo cây trồng đạt chuẩn và sau này cây phát triển khỏe mạnh, đạt năng suất cao.
Trên đây là toàn bộ những thông tin về đặc điểm, công dụng của Cây mắc mật, mong rằng nó sẽ giúp ích đối với bạn. Đừng quên truy cập website của chúng tôi thường xuyên để có thêm nhiều thông tin hữu ích về cây cối nhé!
