Bí ngòi hay bí ngồi được trồng ở hầu khắp mọi khu vực, đây là giống nông sản được ưa chuộng trên thị trường với sản lượng tiêu thụ cao mỗi năm. Với hàm lượng dinh dưỡng cao, có nhiều công dụng cho sức khỏe, bí ngồi đã trở thành nông sản được trồng nhiều nhất hiện nay. Vậy cách trồng giống nông sản này như thế nào để có năng suất cao nhất? Hãy cùng Khu Vườn Xanh tìm hiểu chi tiết về giống cây độc đáo này qua bài viết dưới đây nhé.
Bí ngòi là gì?
Bí ngòi hay còn được gọi là bí ngồi, chúng có tên khoa học là Cucurbita pepo. Nguồn gốc ban đầu của giống cây này là từ khu vực Châu Mỹ, sau đó nhanh chóng du nhập vào các quốc gia Châu Á.
Tại Việt Nam, giống bí ngồi Hàn Quốc mới xuất hiện và được trồng rộng rãi trong vài năm trở lại đây, chúng là giống cây được nhập khẩu trực tiếp từ Hàn Quốc và trồng chủ yếu tại Lâm Đồng. Với giá trị dinh dưỡng và hương vị thơm ngon, giống nông sản này đã nhanh chóng nhận được sự đón nhận của người tiêu dùng.
Đặc điểm của cây Bí ngòi
Về bản chất bí ngồi hay bí ngòi là một loài thực vật thuộc chi Bí. Khác với các loại cây bí thông thường, bí ngồi có những đặc điểm vô cùng nổi bật, dễ dàng nhận biết.
Đặc điểm hình thái cây Bí ngồi
- Phần thân bí ngòi: Không giống với các giống bí khác thuộc dạng thân leo, bí ngòi có phần thân phát triển thẳng đứng. Cây lùn, chiều cao trung bình chỉ dao động từ 30 – 50cm. Thân cây màu xanh đậm và hầu như có rất ít nhánh, chỉ yếu là phần lá mọc dài trên thân.
- Lá bí ngòi: Lá cây mọc theo chiều đối xứng nhau từ gốc cây, mọc dọc theo thân cây, cuống của lá rất dài và rỗng ruột bên trong. Lá cây hình tim xẻ và xòe to, có màu xanh đậm, trên cuống và lá có lớp lông tơ trắng.
- Hoa bí ngòi: Là giống cây có hoa đơn tính, trên cây có cả hoa đực và hoa cái, màu vàng, mọc ra từ các kẽ lá. Phần cuống hoa dao động từ 5 – 8cm, bầu nhụy dài, thụ phấn nhờ ong, bướm. Phần hoa cái sau khi thụ phấn sẽ tạo ra quả bí ngồi.
- Quả bí ngồi: Có hai loại quả chính là bí ngồi xanh và bí ngồi vàng, mỗi loại đều có đặc điểm riêng. Theo đó đúng với tên gọi bí ngồi xanh có màu xanh đậm phần vỏ và bí ngòi vàng có màu vàng tươi. Chiều dài trung bình của bí ngồi dao động từ 15 – 20cm tùy giống cây và cách chăm sóc. Lớp vỏ ngoài mịn, mỏng, bên trong ruột đặc trắng.
Bí ngòi trồng tháng mấy?
Thời gian trồng bí ngồi sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng khu vực khác nhau. Cây bí ngồi thường được trồng trong mùa xuân và mùa hè và có thể thu hoạch quả trong khoảng 90 - 110 ngày sau khi trồng. Khoảng thời gian được lựa chọn để gieo trồng giống nông sản này thường dao động vào tháng 2 – 3 và thu hoạch vào tháng 4 – 5 do cây ưa sáng và ánh nắng, không thể phát triển khi môi trường lạnh giá.
Thời vụ trồng bí ngòi ở miền Bắc
Đặc trưng thời tiết của miền Bắc nước ta là mùa hè nóng và có một mùa Đông lạnh giá. Cây bí ngồi không thể phát triển khi thời tiết lạnh giá, do đó ở miền Bắc chỉ có thể trồng bí ngồi vào vụ Xuân – Hè.
Thời vụ trồng bí ngòi ở miền Bắc Việt Nam thường bắt đầu từ tháng 3 và kéo dài đến tháng 8, thời gian này tương đối ổn định với mức nhiệt độ và mưa phù hợp để bí ngồi phát triển tốt. Ở một số vùng, thời gian cho thu hoạch bí ngồi có thể kéo dài đến tháng 10.
Cây bí ngòi có mấy loại?
Hiện nay trên thị trường, cây bí ngòi được phân loại thành ba giống chính là bí ngòi xanh trái dài, bí ngòi xanh trái tròn và bí ngòi vàng. Về cơ bản, đặc điểm hình thái về cây, lá và hoa của ba giống bí này không quá khác biệt. Điểm khác biệt lớn nhất giữa các loại bí ngòi là phần quả và màu sắc của quả.
Bí ngòi xanh
Bí ngồi xanh có vỏ ngoài màu xanh đậm, mỏng và ít vân, thân dài, thon và láng bóng, chiều dài trung bình từ 25 – 27cm. Mỗi quả bí ngồi có thể đạt trọng lượng từ 1 – 3 kg, phần thịt bên trong có màu trắng kem, hạt mềm, sử dụng được cả vỏ mà không cần gọt. Cây bí ngồi xanh cũng cho năng suất rất cao, quả sai.
Bí ngòi xanh quả tròn
Khác với bí ngòi xanh trái dài, Bí ngòi tròn là giống cây bụi lùn, ưa nắng chịu được khí hậu lạnh, kèm khả năng chịu đất thoát nước tốt. Giống cây này có ưu điểm cho hương vị trái thơm ngon, qua tròn to, sáng bóng, phù hợp với nhiều món ăn giàu dinh dưỡng.
Cây bí ngòi quả tròn có thể trồng bốn mùa quanh năm, tuy nhiên thời vụ phù hợp nhất là vụ xuân và vụ thu đông. Vụ xuân thì bạn nên gieo trồng vào tháng 2 -3. Còn vụ thu đông thì thường được trồng vào tháng 8 hoặc tháng 9 hàng năm.
Bí ngòi vàng
Khác đôi chút với Bí ngồi xanh, Bí ngồi vàng có vỏ màu vàng tươi, so với bí ngồi xanh lớp vỏ này sẽ dày hơn một chút. Phần thịt dày, mềm và ngọt, ít hạt hoặc hạt rất mềm, chiều dài trung bình từ 15 – 25cm, thân thon dài nhưng không bóng như bí ngòi xanh. Bí ngòi vàng có hàm lượng dinh dưỡng cao và có thể kết hợp với nhiều loại thực phẩm khác.
Giá trị dinh dưỡng quả bí Ngòi
Trong thành phần dinh dưỡng của bí ngồi có chứa rất nhiều chất dinh dưỡng, đây là một nguồn cung cấp nhiều loại chất dinh dưỡng quan trọng, bao gồm vitamin, khoáng chất và chất xơ.
Trái bí ngồi chứa nhiều loại vitamin thiết yếu, giàu vitamin C, vitamin A, vitamin E và vitamin B. Nhiều loại khoáng chất như kali, magie, canxi, sắt và kẽm bên cạnh đó là hàm lượng chất xơ dồi dào, đặc biệt là chất xơ hòa tan.
Ngoài ra, quả bí ngòi cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa như carotenoid và cucurbitacin. Những chất này có khả năng giảm nguy cơ các bệnh tim mạch, ung thư và các vấn đề về sức khỏe tiểu đường.
Cây bí Ngòi Hàn Quốc có tác dụng gì?
Bí ngòi Hàn Quốc được biết đến là giống nông sản chứa nhiều hàm lượng dinh dưỡng, tuy nhiên không phải ai cũng nắm rõ tác dụng của chúng. Bí ngồi sử dụng quả hay lá? Lá cây bí ngòi có ăn được không?
Mọi bộ phận của cây bí ngồi đều có thể sử dụng, phần thân, lá, nụ hoa và quả đều được dùng để chế biến làm các món ăn. Ngoài ra cũng được dùng để làm các loại thuốc hoặc phân bón hữu cơ. Tác dụng chính của cây bí ngồi bao gồm:
Cung cấp chất dinh dưỡng có lợi
Trái bí ngồi là một nguồn dồi dào chất xơ, chất béo khỏe mạnh và protein. Nó cũng chứa nhiều vitamin và khoáng chất như vitamin A, C, E, magie, kali và canxi. Do đó, bí ngồi giúp cung cấp năng lượng và đáp ứng các yêu cầu dinh dưỡng cho cơ thể.
Điều trị các bệnh lý
Các phần khác nhau của cây như rễ, thân, lá và hoa được sử dụng để điều trị một số bệnh như tiểu đường, viêm loét dạ dày, táo bón, sỏi thận và viêm xoang. Trái bí ngồi có công dụng tốt trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch và ổn định đường huyết, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và ngăn chặn táo bón, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư đường ruột và cải thiện hệ miễn dịch.
Tác dụng giảm cân
Trong thành phần của bí ngòi Hàn Quốc có chứa rất ít calo, tinh bột và carbohydrate. Thay vào đó là hàm lượng nước cao, do đó sử dụng bí ngồi hàng ngày có thể giúp kiểm soát cân nặng và mang lại hiệu quả giảm cân tối ưu, phù hợp với những người đang ăn kiêng.
Tác dụng làm đẹp
Sử dụng nước ép bí ngồi có thể mang lại hiệu quả làm đẹp vô cùng tốt vì chúng chứa nhiều vitamin và chất chống oxy hóa tự nhiên. Bí ngồi sẽ giúp giúp làm mờ các vết nám, dưỡng ẩm và làm sáng da.
Hiệu quả kinh tế
Ngoài những công dụng đối với sức khỏe, cây bí ngồi còn mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn. Với nhu cầu sử dụng hiện nay, sản lượng tiêu thụ bí ngồi ngày càng tăng, nhờ đó tạo ra công ăn việc làm và mang lại giá trị kinh tế lớn cho người nông dân.
Cách chế biến món ngon từ quả Bí ngồi
Trái Bí ngòi có thể chế biến được thành nhiều món ngon khác nhau để bổ sung vào thực đơn trong bữa cơm gia đình hàng ngày. Dưới đây là một số gợi ý để bạn tham khảo và áp dụng:
Bí ngồi xào tỏi
- Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu bao gồm bí ngồi, tỏi, dầu ăn, gia vị (muối, đường, nước mắm, hành lá).
- Bước 2: Bí ngồi vàng gọt vỏ, bỏ đi miếng ruột bên trong, sau đó thái thành lát vừa. Tỏi cũng được bóc vỏ và thái nhỏ.
- Bước 3: Đun nóng một chút dầu ăn trong chảo, cho tỏi vào phi thơm. Tiếp theo, cho bí ngồi vào chảo và xào qua lửa lớn trong khoảng 5 phút. Nêm gia vị với muối, đường, nước mắm theo khẩu vị.
- Bước 4: Tiếp tục xào thêm khoảng 3-4 phút cho bí ngồi chín mềm nhưng không bị quá mềm. Trước khi tắt bếp, rắc thêm hành lá đã thái nhỏ lên trên món ăn để tạo hương vị thơm ngon. Trình bày món ngon bí ngồi xào tỏi lên đĩa và dùng ngay khi còn nóng.
Canh bí ngòi
- Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu bao gồm bí ngồi, nước dùng, thịt heo hoặc tôm, hành, gừng, gia vị (muối, đường, nước mắm, tiêu, hành lá).
- Bước 2: Bí ngồi xanh gọt vỏ, bỏ ruột sau đó thái lát mỏng. Thịt heo được chế thành miếng vừa, tôm tách vỏ.
- Bước 3: Đun sôi nước dùng trong một nồi lớn. Sau đó, cho thịt heo hoặc tôm vào nồi và đun sôi tiếp khoảng 5-10 phút cho đến khi chúng chín. Tiếp tục đổ bí ngồi vào nồi và nấu trong khoảng 5-7 phút. Khi bí ngồi chín mềm, hạ lửa nhỏ và hầm tiếp trong khoảng 2-3 phút.
- Bước 4: Trước khi tắt bếp, nêm gia vị với muối, đường, nước mắm và tiêu theo khẩu vị. Rắc thêm hành lá đã thái nhỏ lên trên món ăn để tạo hương vị thơm ngon. Trình bày món bí ngồi nấu canh lên tô và dùng ngay khi còn nóng.
Cách nấu canh bí Ngoài nấu nấm ngon tuyệt
Bí ngòi chiên
- Bước 1: Chuẩn bị các nguyên liệu như bí ngòi, bột chiên, dầu ăn và gia vị ăn kèm.
- Bước 2: Sơ chế quả bí ngòi, rửa sạch để cả vỏ sau đó thát lát mỏng theo khoanh tròn. Bột chiên hòa với nước cho sánh đều.
- Bước 3: Dùng chảo cho dầu vào đun sôi sau đó nhúng miếng bí ngòi vào bột chiên sau đó thả vào nồi dầu.
- Bước 4: Sau khi chiên vàng đều hai mặt, bạn có thể lấy bí ngồi ra và để thấm dầu sau đó thưởng thức Bí ngòi chiên với gia vị hoặc với tương ớt.
Cách trồng cây bí Ngòi cho năng suất cao
Giống họ nhà Bí, bí ngòi thuộc giống cây dễ trồng và dễ chăm sóc. Tuy nhiên để bí ngòi sinh trưởng tốt, ra sai quả, kích thước trái to bạn cần chú ý tới các yếu tố kỹ thuật trồng và chăm sóc bí ngòi theo hướng dẫn dưới đây.
- Chuẩn bị đất: Chọn đất trồng có khả năng thoát nước tốt, pha trộn đất với phân hữu cơ để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây. Đắp các luống cao khoảng 15-20 cm và rãnh trước khi gieo hạt cây bí để cải thiện sự thoát nước cho cây.
- Gieo hạt: Gieo hạt giống bí ngòi xanh vào lòng rãnh khoảng 2-3 cm, rải hạt khoảng cách 60-90 cm để giúp cây có không gian phát triển tốt nhất. Nên ngâm hạt trong nước 1-2 giờ trước khi gieo để kích thích nảy mầm nhanh hơn.
- Tưới nước: Cây bí ngồi cần một lượng nước vừa phải để phát triển mạnh mẽ. Đảm bảo rằng đất luôn ẩm nhưng không bao giờ ngập nước. Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và đất đai, tưới cây từ 1-2 lần mỗi tuần.
- Ánh sáng: Cây bí ngồi rất ưa ánh sáng với nhiệt độ trung bình từ 25 độ C. Do đó bạn nên trồng bí ngồi ở những khu vực có ánh nắng tốt, không quá gay gắt, không đặt ở những nơi bóng râm.
- Phân bón: Khi cây bí ngồi phát triển, cần bổ sung phân bón để đảm bảo cho năng suất cao. Sử dụng phân bón hữu cơ hoặc phân bón chuyên dụng, phân chuồng ủ hoai cho cây bí ngồi với liều lượng sử dụng phù hợp.
- Sâu bệnh: Kiểm tra cây thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu của sâu bệnh hoặc bệnh tật. Một số bệnh lý thường gặp bao gồm sâu đục quả, thối cuống, sâu lá, đục thân, bọ và côn trùng. Bạn có thể sử dụng thuốc trừ sâu hoặc thuốc bảo vệ thực vật để kiểm soát và ngăn chặn các tác nhân gây hại này.
Giá bí ngòi bao nhiêu và mua ở đâu?
Giá bí ngòi xanh và bí ngòi vàng trên thị trường hiện nay có thể thay đổi tùy thuộc vào vị trí và thời điểm mua. Tuy nhiên, thông thường giá bí ngồi dao động từ 10.000 - 30.000 đồng/kg tại các chợ, siêu thị và cửa hàng đồ nông sản. Đối với hạt giống bí ngòi, giá cả sẽ dao động từ 30.000 – 50.000 đồng/gói hạt.
Bạn có thể mua quả bí ngồi ở các chợ nông sản, chợ dân sinh, siêu thị, cửa hàng rau củ quả. Đối với hạt giống bí ngòi Hàn Quốc bạn có thể mua ở các cửa hàng hạt giống, cửa hàng bán đồ nông sản. Ngoài ra, mua trên các sàn thương mại điện tử, trang web nếu không có thời gian đi mua sắm cũng là gợi ý tuyệt vời dành cho bạn.
Trên đây là toàn bộ thông tin chung về cây bí Ngòi hay còn gọi là Bí Ngồi, cách trồng, cách chăm sóc và tác dụng chính. Nếu bạn muốn biết thêm kiến thức về các giống cây trồng, cây cảnh, cây nông sản khác, hãy truy cập vào Khu Vườn Xanh để đọc nhanh chóng và chính xác nhất nhé.
