Cây Xương cá là loại cây dược liệu không còn xa lạ đối với nhiều người dân Việt Nam. Tuy nhiên những công dụng, bài thuốc được bào chế từ loài cây này không phải ai cũng biết. Để có những thông tin hữu ích về cây Xương cá, các bạn hãy tham khảo bài viết dưới đây của Khu Vườn Xanh nhé!
Cây Xương cá là cây gì?
Cây Xương cá là loài cây thuộc họ Thầu dầu, tên khoa học là Euphorbia tirucalli. Cây còn được biết đến một số tên gọi khác như là cây Xương khô, cây Giao, A giao, Cành giao, Thanh san hô, Lục ngọc thụ,....
Cây có nguồn gốc từ Ả Rập, Châu Phi và những vùng có khí hậu nhiệt đới. Cây khá dễ chăm sóc, dễ trồng nên được nhân giống và trồng ở khắp các tỉnh thành trên cả nước, cây được bắt gặp rất nhiều ở những vùng quê tại Việt Nam.
Đặc điểm cây Xương cá
Cây Xương cá có đặc điểm rất nổi bật, cây thường mọc hoang tạo thành những bụi lớn vì thế rất dễ dàng có thể phân biệt cây so với những loài cây khác. Dưới đây là những đặc trưng về hình thái của giống cây này:
- Thân cây: Thân cây Xương cá to, màu lục, chiều cao khoảng 4 - 8m. Xung quanh thân cây có rất nhiều cành con mọc ra.
- Lá: Lá cây Xương cá rất ngắn, chiều dài từ 12 - 16mm, chiều rộng 2mm, màu xanh lục, mọc tập trung chủ yếu ở cành cây. Lá của cây rụng sớm nên trên cây ít khi có lá.
- Hoa: Hoa của cây Xương cá nhỏ, mọc thành cụm. Mùa hoa bắt đầu từ tháng 9 đến tháng 12 dương lịch hằng năm.
- Quả: Quả nang, gồm 3 phần, đường kính khoảng 12mm, xung quanh quả cây Xương cá có lớp lông bao phủ, hạt hình bầu dục, nhẵn, màu nâu đậm.
Phân loại cây Xương cá
Hiện nay, cây Xương cá được biết đến 4 loại chính là: Cây xương khô, cây Xương cá thân gỗ( cây Xương cá rừng), cây rau Xương cá, cây Xương cá thủy sinh. Sau đây, là đặc trưng riêng biệt của từng loại cây:
Cây xương khô
Cây xương khô hay còn được gọi là cây Xương cá, vị cay, hơi chua, hơi độc, tính mát. Cây được trồng làm thuốc( thúc sữa, thấp khớp, đau thần kinh, mụn mủ, táo bón,...), làm hàng rào, cây cảnh. Tất cả bộ phận trên cây đều được dùng, cây có thể được thu hoạch quanh năm và cây khô hay tươi đều sử dụng được.
Cây Xương cá thân gỗ
Cây Xương cá thân gỗ hay còn được gọi là cây Xương cá rừng là loại cây rất phổ biến tại Việt Nam. Cây cao từ 10 - 15m, thân cây không có gai, cành mọc ngang. Gỗ cây có màu nâu nhạt, vân đều.
Ngoài ra, cây Xương cá thân gỗ còn được sử dụng chủ yếu làm cây cảnh Bonsai, sản xuất nội thất, làm dao, kéo, nông cụ trong sản xuất nông nghiệp,....
Cây rau Xương cá
Rau Xương cá là loại rau rừng thân thảo, cao khoảng 20 - 25cm. Thân mọc bò, mảnh, đứng thẳng, nhẵn. Hoa mọc ở ngọn, hoặc kẽ lá tạo thành các chùm thưa. Khi nở hoa có màu trắng, đài 5 răng và ở mặt lưng của hoa có những đám lông bao quanh.
Cây thường mọc dại ở những khu rừng hoang, nơi có độ ẩm cao. Cây rau Xương cá được phân bố chủ yếu tại Châu Á như: Việt Nam, Lào, Ấn Độ, Thái Lan, Trung Quốc. Ở Việt Nam, cây được trồng phổ biến ở các tỉnh miền núi phía Bắc như: Sơn La, Hòa Bình, Lào Cai, Lai Châu, Cao Bằng,....
Ngoài ra, cây được sử dụng chủ yếu trong chế biến món ăn( thịt băm xào rau Xương cá, lẩu, đậu phụ nấu Xương cá,....) và bào chế thành các bài thuốc chữa bệnh. Theo Đông y, cây rau Xương cá được dùng để điều trị mụn nhọt, trĩ, đau răng, kiết lỵ, lợi sữa,.... Ngoài ra, cây có tác dụng rất tốt cho việc phòng chống xói mòn.
Cây Xương cá thủy sinh
Cây Xương cá thủy sinh là loại cây được dùng làm cây cảnh trong hồ thủy sinh. Hình dạng cây giống Xương cá, chiều cao trung bình khoảng 10 - 30cm, chiều rộng từ 5 - 8cm. Nhiệt độ thích hợp để cho cây Xương cá thủy sinh phát triển từ 18 - 28 độ C.
Lưu ý, khi trồng để đảm bảo cây sinh trưởng tốt bạn cần phải đảm bảo cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng, ánh sáng, C02.
Cây Xương cá mọc ở đâu và có độc không?
Cây Xương cá được mọc rải rác trên khắp các vùng trên đất nước ta. Cây Giao là loài cây có tính độc nhẹ, khi sử dụng người dùng cần chú ý những điều sau:
- Nhựa của cây Xương cá có khả năng gây độc đến con người, nếu để nhựa cây tiếp xúc với mắt có thể gây mất thị lực tạm thời( Nếu bị mủ cây dính vào mắt, bạn hãy rửa mắt bằng nước sạch và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để khám bệnh).
- Không nên sử dụng cây kết hợp với thuốc giảm ho.
- Đối với những người có làn da nhạy cảm, khi sử dụng mủ của cây có thể gây kích ứng da nghiêm trọng( mụn nước, phồng rộp, nổi mẩn đỏ,... nếu bị mủ cây dính vào tay, chân bạn hãy nhớ dùng xà phòng rửa thật sạch).
- Thuốc trong cây Xương cá khô cũng có khả năng gây ra một số triệu chứng như: Loét dạ dày, buồn nôn, đau bụng, rát cổ họng, đau bụng,....
Lưu ý: Vì cây Xương cá là loài cây có tính độc, nên khi sử dụng các bạn nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên môn.
Công dụng của cây Xương cá
Cây Xương cá có công dụng rất tốt đối với con người, cây có tác dụng bào chế các bài thuốc chữa bệnh, trang trí nhà cửa,... Sau đây là những lợi ích tuyệt vời mà cây Xương cá mang lại cho con người:
Trong y học
Cây có tác dụng rất tốt cho việc chữa bệnh viêm xoang mũi, bệnh liệt dương, bệnh đau tai, viêm tay chân, trĩ( dùng rễ cây), các vấn đề về tiêu hóa, da, đường hô hấp, ngăn chặn sự hình thành và phát triển của các khối u,....
Trong đời sống
Ngoài có những công dụng tuyệt vời trong y hoc, cây còn được rất nhiều dân chơi cây sử dụng làm trang trí nhà cửa. Trồng cây Xương cá trong nhà có công dụng xua đuổi sâu bọ, muỗi, bọ xít rất hiệu quả. Vì thế, người dân hay dùng cây làm hàng rào quanh nhà, trang trại, vườn.
Cách trồng và cách chăm sóc cây Xương cá
Cây Xương cá là loài cây rất dễ mọc, dễ sinh trưởng cho dù điều kiện khí hậu khắc nghiệt hay thổ nhưỡng. Để cây có thể phát triển tốt, sau đây là nội dung chi tiết hướng dẫn cách trồng và cách chăm sóc cây Xương cá:
Cách trồng
Cây Xương cá rất dễ trồng, hiện nay cách trồng cây được áp dụng phổ biến nhất đó là phương pháp giâm cành. Người trồng nên chọn những cành từ những cây to, khỏe, sinh trưởng tốt, không có dấu hiệu bị sâu bệnh.
Khi cắt cành cây, bạn hãy dùng bằng dao thật sắc. Chiều dài mỗi cây tầm 3 - 4 đốt ngón tay. Trong quá trình cắt, hãy nhẹ nhàng tránh để chồi cây bị dập, nát, vì như thế cây sẽ không mọc và bén rễ. Sau khi cắt cành, phải đợi cho đến khi cành cây khô hẳn thì mới được trồng vào đất.
Trong thời gian chờ cây khô mủ, bạn hãy để cây con vào những nơi thoáng mát, tránh những nơi có ánh sáng mạnh.
Cách chăm sóc
Tuy cây Xương khô là một loại cây khỏe, có thể sinh trưởng tốt nhưng nếu không biết cách chăm sóc cây có thể bị chậm phát triển hoặc chết cây. Khi chăm sóc cây các bạn cần phải để ý những yếu tố dưới đây:
- Đất trồng: Nên trồng cây ở những nơi có đất phèn, chua, độ pH từ 6 - 7 độ. Đất trồng có khả năng thoát nước tốt.
- Ánh sáng: Vì cây thuộc loại ưa nóng nên bạn hãy trồng cây ở những nơi có ánh sáng tốt, tránh những nơi ẩm ướt, ít có ánh nắng chiếu vào.
- Bón phân: Cây có thể sống tốt ở những nơi như sa mạc, vách đá nên khi trồng không cần bón quá nhiều phân. Tuy nhiên, để cây phát triển khỏe mạnh thì mỗi tháng bạn hãy bón phân hữu cơ cho cây khoảng 1 lần. Vào những ngày mưa bé, bạn có thể rắc một chút phân NPK hoặc phân đạm quanh gốc cây.
- Tưới nước: Giai đoạn mới trồng bạn hãy tưới nước cho cây mỗi ngày 1 lần( vào sáng sớm hoặc chiều mát). Sau khi cây đã mọc rễ, đâm chồi bạn nên giảm lượng nước( tầm 3 ngày tưới 1 lần). Chú ý, không nên tưới quá nhiều vì rất dễ khiến cây bị ngập úng, thối gốc.
- Cắt tỉa: Để cây phát triển khỏe mạnh, bạn nên cắt tỉa những cành bị khô, già, dài để tránh sâu bệnh cũng như tạo tính mỹ quan cho cây trồng.
Cây Xương cá là một loại dược liệu rất tốt cho sức khỏe con người. Mong rằng qua bài viết này của Khu Vườn Xanh các bạn sẽ có những kiến thức bổ ích về loài cây này. Nếu các bạn yêu cây cảnh, hoa thì hãy ghé thăm trang Web của chúng tôi thường xuyên để được cập nhập những thông tin hữu ích nhé!
