Cây Phong ba - Đặc điểm, Ý nghĩa và Tác dụng

Đối với người dân vùng biển đảo, hình ảnh cây Phong ba đã quá quen thuộc với đời sống người dân nơi đây. Cây được trồng nhiều tại các vùng ven biển từ miền Trung đổ vào các tỉnh miền Nam và vùng biển hải đảo Trường Sa - Nơi đầu sóng ngọn gió của Tổ Quốc. Hãy cùng Khu Vườn Xanh tìm hiểu về đặc điểm và ý nghĩa của loài cây này qua bài viết dưới đây nhé!

Đặc điểm cây Phong ba

Phong ba là loại cây thực vật thuộc họ Boraginaceae hay còn gọi là họ vòi voi, có tên khoa học là Heliotropium Foertherianum. Cây xuất hiện nhiều ở các vùng nhiệt đới đặc biệt ở các khu vực: Châu Á, Madagascar, miền Bắc nước Úc.

Ở Việt Nam, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp loài cây này tại dọc các ven bờ biển, các khu du lịch. Đặc biệt tại các khu vực biển đảo như Trường Sa, Cồn Cỏ, Côn Đảo,... Do đặc tính ưa mặn, có thể sống tại môi trường khắc nghiệt, bão táp nên người dân trồng quanh các bờ biển để cây giữ cát, giữ đất, chống lún lở đất. Dưới đây là một vài đặc điểm hình thái nổi bật: 

• Phần thân: Có mức chiều cao trung bình dao động trong khoảng từ 3 đến 6m. Tuy nhiên, có những cây cao đến 10 - 15m, tốc độ phát triển khá chậm, trong mười năm đầu cây chỉ cao được 3 đến 4m. Thân gỗ mềm, màu xanh, vỏ cây sần sùi, tán lá phân tầng thấp. Cành nhánh thường có hình dạng cong queo nên đôi khi bạn sẽ thấy những cây với hình thù kỳ lạ.
• Phần lá: Lá cây có phiến lá dày, màu xanh bóng, kích thước từ 3 đến 6cm hoặc dài hơn chút tùy theo thổ nhưỡng và dinh dưỡng đất
• Phần hoa: Hoa Phong ba có hoa màu trắng mọc theo chùm ở vị trí đầu cành, thời điểm cây ra hoa vào mùa thu.
• Quả có màu xanh lục, hình tròn nhỏ với đường kính khoảng 5-8mm mọc theo chùm. Những chùm quả có hình dáng giống như những sợi rong biển. Khi chùm quả tiếp xúc nhiều với nắng và gió biển nhiều sẽ ngả sang màu nâu hoặc vàng.

Ý nghĩa của cây Phong ba

Có một câu nói rất hay: “Phong ba bão táp nơi hải đảo, vững chắc tay sung giữ niềm tin” mang ý nghĩa cây giống như những người lính nơi hải đảo xa xôi đang ngày đêm canh giữ vùng biển, bảo vệ Tổ quốc thân yêu. Nhắc đến cây, hẳn bạn sẽ nhớ ngay đến hình dáng kiên cường, bất khuất của các anh chiến sĩ đang canh gác ngoài hải đảo. Dù ở trong môi trường hải đảo khắc nghiệt nhưng cây vẫn phát triển tốt, vẫn hiên ngang cùng với gió trời.

Xét theo yếu tố văn học “Phong ba” là cụm từ mang hàm ý chỉ “gió to và sóng lớn, những khó khăn, gian khổ trong cuộc sống”. Khi trồng ở trên đảo Trường Sa mang ý ẩn dụ cho sự hiên ngang, bất khuất không sợ bất kỳ khó khăn gian khổ nào trước thiên nhiên, kẻ thù.

Chính vì thế, Phong ba luôn được xem là cây có ý nghĩa rất đặc biệt ở đảo Trường Sa. Cây vừa chắn gió, chắn cát, giữ đất, tỏa bóng mát và  che chở cho nhiều cây khác giống như các anh lính đang ngày đêm đứng nơi đầu sóng để bảo vệ cho hòa bình của tổ quốc.

Ở nơi hải đảo xa xôi, khí hậu khắc nghiệt, đất đai khô cằn, sỏi đá. Nơi phải chịu ảnh hưởng trung bình 20 cơn bão đi vào mỗi năm. Nhưng cây vẫn đứng đó, xanh mướt quanh năm như chưa có chuyện gì xảy ra như làm dịu vơi đi nỗi nhớ nhà của những người chiến sĩ.

Ứng dụng cây Phong ba

Với đặc tính sinh trưởng chậm, cây Phong ba có khả năng tái sinh nên cây phù hợp trồng các vùng ven biển giúp che chắn bão, gió cát mang lại an toàn cho người dân vùng biển. Ngoài ra cây còn có tác dụng giữ cát không bị trôi xuống biển, chống sạt lở đất.

• Thanh lọc không khí: Phong ba còn giống như chiếc máy lọc không khí cho những người dân sống xung quanh hay các công trình gần biển. Nhờ tán lá rộng, mọc đan xen vào nhau nên có thể cản sáng cũng như nhiệt độ từ biển vào, giúp không khí thoáng mát hơn.
• Trồng viền tạo cảnh quan: Với sự phát triển mạnh mẽ của du lịch hiện nay, cây còn góp phần tạo nên cảnh đẹp cho các khu nghỉ dưỡng ven biển. Vừa tạo cảnh quan vừa là bóng mát cho du khách khi đến. Ở đảo Lý Sơn, loài cây này cũng đã trở thành một trong những điểm nhấn thu hút lượng lớn khách du lịch đến mỗi năm.

• Trong Đông y: Ngoài ra, thông tin cay Phong ba chữa rắn cắn có thể gây bất ngờ với nhiều người bởi cây còn được ví như một loại thần dược giúp điều trị các vết thương do rắn cắn (những loài rắn nhỏ và không quá nguy hiểm). Tuy nhiên, bạn vẫn nên tham khảo thêm ý kiến của các bác sĩ chuyên môn khi muốn sử dụng.

Cây Phong ba và cây Bàng vuông có gì khác nhau?

Phong ba và Bàng vuông đều là các loại cây được trồng ở vùng biển, có khả năng chịu được môi trường khắc nghiệt. Hai cây có khá nhiều điểm tương đồng dễ bị nhầm lẫn nhưng cũng có sự khác nhau rõ rệt. Dưới đây là bảng so sánh một số đặc điểm nổi bật, bạn có thể tham khảo qua:

Cách trồng và chăm sóc cây Phong ba

Dựa theo đặc điểm hình thái và đặc tính sinh trưởng chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy Phongba là loài cây thích nghi được trong môi trường khắc nghiệt, chịu được mặn, ít sâu bệnh phá hoại. Tuy nhiên, để cây phát triển tốt bạn vẫn nên chú ý đến cách trồng và chăm sóc cây.

Nhân giống

Hiện nay có 2 cách nhân giống phổ biến và đem lại hiệu quả cao: gieo hạt giống và giâm cành. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết, bạn có thể tham khảo qua và lựa chọn cách trồng phù hợp cho mình.

• Trồng bằng hạt: Bạn nên chọn đất cát pha thịt để làm bầu. Sau khi ngâm hạt giống trong 2 giờ với tỷ lệ nước 3 phần sôi 2 phần lạnh, bắt đầu cho  cây vào túi bầu. Bạn cần phải tưới nước liên tục mỗi ngày đến khi hạt mọc mầm.
• Giâm cành: Chọn cành non khỏe cắt đoạn dài khoảng 20cm. Bỏ đi ⅔ lá trên cành. Trộn thuốc kích rễ 3h vào bùn rồi giâm cành xuống. Khi cành bắt đầu bén rễ, chuyển vào túi bầu và tưới nước một ngày 3 lần.

Đất trồng

Phong ba thích hợp trồng trên nhiều loại đất khác nhau, ngay cả với đất ít dinh dưỡng. Tuy nhiên, giai đoạn đầu, bạn nên chọn đất giàu chất dinh dưỡng như đất cát pha thịt để cây phát triển tốt. 

Tưới nước

Bạn không cần tưới nước quá nhiều cho cây. Đối với cây nhỏ, thời gian tưới thích hợp từ 2 đến 3 ngày 1 lần, với cây trưởng thành bạn có thể không cần tưới, hoặc chỉ cung cấp nước cho cây khi trời khô hạn.

Ánh sáng

Đây là loài cây ưa sáng, có thể trồng ở nơi có bóng bán phần. Nhiệt độ thích hợp để cây phát triển tốt từ 20 đến 30 độ C, không quá lạnh cũng không quá nóng.

Phân bón

Để bổ sung khoáng chất cho cây bạn có thể sử dụng NPK với tần suất 6 tháng 1 lần. Khi bón, bạn rải cách gốc khoảng 20cm giúp cây bổ sung chất khoáng kịp thời.

Cây Phong ba giá bao nhiêu và mua ở đâu?

Hiện nay, Phong ba được nhân giống rộng rãi nên bạn có thể dễ dàng chọn mua, giá bán cũng đa dạng theo kích thước. Bạn có thể tham khảo giá như sau:

• Giá hạt giống phong ba hiện đang được bán 380.000đ/kg.
• Cây cao 20-30cm giá cây từ 6000đ-8000đ/bầu.
• Cây trên 1 năm tuổi, cao từ 40-60cm có giá 12000đ-15000đ/bầu.
• Cây có đường kính 5cm, cao 2m giá cây 300.000đ/cây.
• Cây có đường kính 10cm, cao 4m giá cây 1.000.000đ/cây.

Trên thị trường có rất nhiều nhà vườn, tiệm cây, cung cấp hạt giống cây cũng như cây non. Bạn có chọn mua trực tiếp hay trực tuyến trên các các website, trang thương mại điện tử. Tuy nhiên, bạn cần tham khảo và lựa chọn các đơn vị cung cấp cây giống uy tín để chất lượng cây giống không bị ảnh hưởng. Không mua những cây giống bị vỡ bầu, khi mang về trồng cây sẽ dễ bị khô héo, khó sống và chậm phát triển.

Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm và ý nghĩa của cây Phong ba. Đừng quên bấm Like, Share và ghé thăm Khu Vườn Xanh mỗi ngày để cập nhật thêm thông tin về các loài cây và hoa các bạn nhé.