Cây sắn là cây cung cấp lương thực ăn củ gắn liền với nền ẩm thực và nông nghiệp Việt Nam. Hiện nay cây sắn là một phần thiết yếu trong đời sống và văn hóa của nhiều quốc gia, đặc biệt là Việt Nam. Vậy cây sắn có đặc điểm, tác dụng, tác hại, cách trồng và chăm sóc như thế nào để đạt năng suất cao? Chúng ta hãy cùng Khu Vườn Xanh tìm hiểu qua bài viết ở dưới đây nhé!
Đặc điểm cây Sắn
Tùy mỗi vùng miền mà củ của cây Sắn có tên gọi khác nhau: miền Nam thì gọi là củ mì, củ khoai mì; còn ở miền Bắc củ sắn được gọi là sắn. Nó có nguồn gốc từ Nam Á và Trung Quốc. Với mỗi loại cây thì đều có những đặc điểm riêng để nhận dạng, phân biệt với cây khác, cây sắn cũng như vậy. Nó là loại cây được trồng ở rất nhiều nơi trên đất nước của chúng ta.
Dưới đây sẽ là các đặc điểm để nhận dạng cây Khoai mì:
- Phần thân: Thân sắn là dạng thân gỗ, lõi xốp, khi non có màu xanh nhạt, già chuyển sang màu trắng xám. Cây trưởng thành có chiều cao từ 2 đến 3 mét
- Phần lá: Lá sắn có màu xanh, chìa ra thành nhiều thùy, cuống lá dài có màu hồng đậm hoặc xanh nhạt. Cuống lá có thể dài từ 10 đến 30 cm tùy loại. Thùy lá dài từ 15 đến 25cm.
- Phần rễ: Rễ sắn thường mọc thành dạng nhiều củ, xòe ra dưới đất. Củ sắn có vỏ dễ bóc, sau khi bóc vỏ thì phần trong có màu trắng, hiện nay có thêm giống mới củ màu vàng gần giống với khoai nhật.
Cây sắn có hoa, quả không?
Bởi vì ít khi nhìn thấy hoa sắn nên có lẽ nhiều người cho rằng cây này không có hoa. Tuy nhiên cây sắn là loài cây có hoa. Đặc điểm của hoa sắn là mọc ra từ đầu cành, có màu trắng hoặc xanh non, nhiều hoa chụm lại, có hoa đực và có hoa cái. Hoa sẽ nở sau từ 7 đến 8 tháng, nở từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
Cây khoai mì có cả hoa đực và hoa cái nên sẽ có quả sau 50 đến 70 ngày thụ phấn. Quả sắn khi non sẽ có màu xanh nhạt, dần chuyển sang màu vàng, khi già vỏ rất cứng. Trong quả chia làm 3 ô, mỗi ô sẽ có một hạt.
Giá trị kinh tế từ cây Sắn mì
Ở trên chúng ta đã tìm hiểu về đặc điểm của cây sắn. Tiếp theo đây chúng ta sẽ tìm hiểu xem giá trị kinh tế từ cây sắn mì là gì, giá trị kinh tế và tầm quan trọng của chúng ra sao?
Khoai mì là loại cây lương thực thiết yếu được xếp thứ năm trên thế giới, còn ở Việt Nam thì nó xếp ở vị trí thứ ba. Thân cây sắn dùng để làm nấm, bán được với giá khá tốt. Các tỉnh thành nước ta thì hầu hết đều có thể trồng cây khoai mì, từ vùng núi đến vùng đất ven biển. Còn ở trên thế giới thì cây khoai mì được trồng ở nhiều nơi như: Tây Phi, Nam Mĩ, Nam Á và Đông Nam Á.
Trồng sắn lấy củ có ưu điểm là dễ trồng, dễ chăm sóc, dễ chế biến, xuất khẩu, không cần nhiều vốn đầu tư. Củ sắn được chế biến để làm thức ăn chăn nuôi, lương thực, đầu vào công nghiệp. Củ sắn có kim ngạch xuất khẩu lớn thứ tư ở nước ta, chỉ xếp sau cà phê, lúa, điều.
Phân loại các giống Sắn (Khoai mì)
Cây sắn cũng được chia thành nhiều loại, xuất phát từ vùng miền, đặc điểm của nó. Chúng ta sẽ tìm hiểu về một số loại sắn dưới đây:
Sắn xanh Vĩnh Phú
Đây là giống sắn được trồng nhiều ở Việt Nam, Sắn xanh Vĩnh Phú có phần thân cây ít cành, lá to hơn giống sắn khác, mang lại năng suất cao, dễ trồng và được nhiều người lựa chọn.
Sắn nếp
Cây sắn nếp là loại cây có màu trắng và hồng nhạt, quả nhỏ nhưng vị ngọt và có mùi thơm. Củ sắn nếp còn được chế biến cho các món ăn như salad. Ngoài ra còn có tác dụng thanh nhiệt và tiêu thực. Ngọn và lá non của cây sắn nếp được sử dụng nhiều trong việc làm dưa sắn muối, nấu canh chua với cá, tôm ăn rất hợp miệng.
Sắn ba trăng
Đây là loại sắn đặc biệt, khi luộc chín củ trở nên dẻo, bùi và thường được lựa chọn để làm nguyên liệu chế biến mứt, làm bánh.
Sắn lá tre
Cây sắn lá tre thường cao lớn hơn các giống sắn khác. Giống sắn này cũng cho năng suất rất cao. Lá của nó có cuống màu đỏ đậm, lá thành nhiều thùy nhỏ hơn so với các loại sắn khác.
Ngoài các loại sắn ở trên thì chúng ta còn có khá nhiều loại sắn khác, tuy nhiên nó không có phổ biến, kể đến như: cây sắn quả, cây sắn tàu, sắn củ ruột vàng, cây sắn gòn, cây sắn cảnh…
Tác dụng và Tác hại của cây sắn
Củ sắn là lương thực chủ lực của nền nông nghiệp cả Việt Nam cũng như trên thế giới, có thể chế biến thành nhiều món ăn cho người, dùng trong cả chăn nuôi gia súc, gia cầm. Sau khi luộc thì thành phần của 100g củ sắn bao gồm: Calo(112), Carbohydrate (27g), Chất xơ(1g), một lượng nhỏ Vitamin B1, B2, B3, Photpho, Sắt, Vitamin C.
Tác dụng của cây Sắn
Gần như tất cả các phần khác nhau của cây sắn đều có những tác dụng nhất định. Dưới đây là tác dụng của cây sắn:
- Củ sắn: với lượng canxi dồi dào, nhưng có lipit và protein ở mức thấp. Củ sắn được biết đến làm thức ăn cho gia cầm, làm lương thực và chế biến ra bột sắn. Khi luộc có thể ăn được ngay, cũng có thể làm thành bánh sắn. Ăn củ sắn hỗ trợ giảm cân, điều trị bệnh trĩ, ngoài ra củ sắn còn cung cấp vitamin B6, tốt cho tim mạch và hỗ trợ tiêu hóa.
- Thân sắn: làm nguyên liệu để sản xuất ra xenlulozo, ngoài ra còn có thể làm củi đốt, và trồng làm nấm. Những phần thân khỏe mạnh được dùng để nhân giống.
- Lá sắn: có nhiều giá trị dinh dưỡng, lá sắn cung cấp 1 lượng axit amin dùng để làm thức ăn cho con người, cho gia súc, nuôi tằm. Nhiều vùng lá sắn non muối thành dưa chua trở thành một đặc sản. dùng để kho cá, nấu canh chua, ăn rất ngon miệng.
Ngoài những tác dụng kể trên thì cây sắn, đặc biệt là sắn cảnh còn có tác dụng để trang trí ngoại cảnh như sân, vườn, làm cho không gian xanh, tươi mát, gần gũi, giúp không khí trong lành hơn, cây củ sắn cao có thể che được bóng mát.
Tác hại của củ sắn
Tuy củ sắn có rất nhiều chất dinh dưỡng nhưng củ sắn cũng rất độc hại nếu như chế biến sai cách. Chúng ta không nên ăn sắn sống hoặc nướng sắn trồng gần cây xoan vì trong củ sắn có chứa chất xyanua có thể gây ngộ độc khi bị ngấm vào cơ thể. Khi cơ thể bị hấp thụ quá nhiều xyanua trong củ sắn rất dễ gây ra các bệnh: bướu cổ, thị lực kém, tay chân bị mất cảm giác dẫn đến đi lại khó khăn, người nôn nao.
Có khá nhiều trường hợp vật nuôi như là trâu, bò, lợn… ăn nhiều củ, lá sắn sống dẫn đến bị chướng hơi. Nếu không chữa trị kịp thời thì dẫn đến động vật đó không sống được tiếp.
Cách trồng và Chăm sóc cây khoai mì
Ở trên chúng ta đã tìm hiểu đủ chi tiết về cây, củ sắn cũng như các tác dụng, tác hại của nó. Phần này chúng ta sẽ tìm hiểu cách trồng và chăm sóc cây khoai mì để nó sinh trưởng và phát triển tốt, năng xuất cao. Bà con lưu ý về cách trồng và chăm sóc như dưới đây:
- Đất trồng: Cây sắn có thể trồng được trên nhiều loại đất, địa hình và thời tiết khác nhau, đặc biệt chúng ưa trồng ở đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng.
- Ánh sáng: Cây không thích hợp trồng ở nơi có ánh nắng gay gắt, nên trồng ở bóng râm mát hoặc nơi có thời tiết mát tạo điều kiện để cây phát triển.
- Nước: Với vùng đất khô thì nên tưới nước 1 tuần 2 lần để đảm bảo đất luôn có độ ẩm để rễ cây phát triển, còn vùng đất ẩm thì không cần tưới.
- Giống cây: Vì cây khoai mì được trồng bằng thân cây cho nên chúng ta chọn những cây có độ dài từ 0.5 đến 1m (có từ 2 đến 3 mắt mầm) sau đó giâm vào bầu đất 1,5 tháng rồi tiến hành đem trồng. Cũng có thể trồng trực tiếp hom sắn (phần thân dài khoảng 15cm) vào đất.
- Phân bón: Lần 1: Sau 1 tháng thì nên bón phân 1 lần (có thể sử dụng phân đạm hoặc phân tổng hợp). Lần 2: Sau 3 tháng mỗi gốc cây chúng ta nên bón phân chuồng 1 lần.
- Phòng trừ sâu bệnh hại: Khi phát hiện lá sắn có các đốm trắng, quăn queo hoặc là bị táp lá thì cần phun thuốc trừ sâu bệnh sinh học để giúp cây phát triển tốt.
Giá Sắn giống bao nhiêu và Mua ở đâu?
Giá khoai mì hiện nay trên thị thường là khác nhau bởi còn do cung cầu thị trường. Thông thường giá củ khoai mì tươi dao động từ 5.000đ đến 30.000đ tùy loại.
Đối với hom giống Khoai mì chủ yếu được cung cấp từ các nhà phân phối giống cây nông nghiệp, các vườn ươm. Bạn cũng có thể mua nó ở các website uy tín, được nhiều người lựa chọn. Bạn cũng có thể đi đến khu vườn, đồi trồng sắn để chọn mua những thân cây sắn khỏe để về nhân giống.
Bài viết trên đây cung cấp những thông tin về cây Sắn. Nêu rõ đặc điểm, phân loại, tác dụng, cách trồng, cách chăm sóc loài cây này. Nếu muốn tìm mua giống khoai mì chất lượng và cần tư vấn thêm về giá cả cũng như các giống cây trồng khác, hãy liên hệ ngay với Khu Vườn Xanh để được hỗ trợ nhé!
